به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، محمد صادق عظیمی‌فر در نشست خبری که در حاشیه بیست‌ونهمین نمایشگاه نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی برگزار شد، با بیان اینکه صنعت پالایش در سالی که گذشت فراز و فرود فراوانی را تجربه کرد، گفت: با اینکه این صنعت با چالش‌های متعدد رو به رو بود، رکوردهای قابل توجهی شکسته شد. در کل زنجیره صنعت پالایش، بالغ بر ۱۶۰ هزار نفر نیرو در ۱۰ پالایشگاه با ظرفیت ۲.۴ میلیون بشکه مشغول به فعالیت هستند. در صنعت پخش بالغ بر ۷۸ انبار فعال وجود دارد و برای انتقال فرآروداه‌هت 14 هزار کلیلومتر خط لوله کشیده شده است. همچنین در زنجیره توزیع سوخت 7000 هزار جایگاه در سراسر کشور فعال است که در این جایگاه‌ها 160 هزار نفر فعال هستند.
وی با تاکید بر اینکه ناترازی گاز، برق و آب روی صنعت پالایش فشار وارد می‌کند، توضیح داد: صنعت پالایش نه تنها باید ناترازی برق و گاز را جبران کند، بلکه به دلیل کاهش ذخایر سدهای برق آبی، مصرف نیروگاه‌های حرارتی افزایش یافته است و این اختلاف نیز باید توسط صنعت پالایش جبران شود.

افزایش 180 درصدی مصرف سوخت مایع در سال جاری
مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآروده‌های نفتی ایران با اشاره میزان مصرف سوخت مایع توسط نیروگاه‌ها در سال جاری اظهار کرد: میزان مصرف سوخت مایع در سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته 180 درصد افزایش داشته است.
عظیمی‌فر در ادامه با اشاره به وجود ناترازی بنزین در کشور عنوان کرد: ایران از یک کشور صادرکننده بنزین به یک کشور واردکننده تبدیل شده است؛ رشد مصرف بنزین از یک طرف و عدم توسعه پالایشگاه‌ها از طرف دیگر باعث وقوع چنین اتفاقی طی سه سال گذشته شده است. از سوی دیگر سطح ذخایر نفت گاز نیروگاهی در سال 1403 نسبت به سال 1402،  ۴۳ درصد کاهش داشته است. از سوی دیگر روابط مالی دولت و پالایش و پخش طوری بود که بیشترین فشار مالی به صنعت پالایش وارد شده بود.

میزان و نحوه افزایش تولید بنزین و نفت گاز
وی از تمرکز پالایش و پخش روی کاهش کاهش شکاف ناترازی از محل ظرفیت‌های داخلی خبر داد و گفت: اقدام نخست، افزایش تولید بود؛ شاید در نگاه بیرونی ظرفیت پالایش به صورت حداکثری در حال بهره برداری بود اما با تعامل بین 10 پالایشگاه و راهبری در پالایش و پخش در بازه استقرار دولت چهاردهم، موفق شدیم با افزایش کیفیت محصولات، روزانه حدود ۸ میلیون لیتر به تولید نفت گاز و بالغ بر ۷ میلیون لیتر به تولید بنزین اضافه کنیم. این درحالی است که در سنوات قبل به دلیل افزایش میزان تولید، کیفیت محصولات کاهش پیدا میکرد اما کیفیت محصولات در حال حاضر خط قرمز است.
مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآروده‌های نفتی ایران درمورد نحوه افزایش تولید نفت گاز و بنزین توضیح داد: افزایش تولید نفت گاز با بهره‌برداری از واحدهای تکمیلی فاز 2-2 طرح توسعه و تثبیت ظرفیت پالایشگاه ابادان، افزایش خوراک نفت خام و اطلاح شرایط فرایندی محقق شده است. برای افزایش تولید بنزین نیز چند اقدام در واحد ایزومریزاسیون پالایشگاه شیراز صورت گرفت و کیفیت بنزین این پالایشگاه به یورو 5 ارتقا یافت. همچنین مبدل پالایشگاه ستاره خلیج فارس نشتی داشت که تعویض شد و همین اقدام حدود دو میلیون لیتر به تولید بنزین این پالایشگاه اضافه کرد.
عظیمی‌فر ادامه داد: علاوه بر موارد مذکور، واحد بنزین سازی در برخی پالایشگاه‌ها از جمله اصفهان، تبریز و تهران ظرفیتی داشت که مورد استفاده قرار نمی‌گرفت. باید توجه داشت که افزایش تولید در جنوب کشور صورت گرفت، درحالی که بیشترین میزان مصرف در شمال کشور است. توان انتقال این میزان فرآورده با محدودیت روبه‌رو بود؛ در این راستا و با هدف افزایش توان انتقال بهره‌برداری از خط لوله جدید انتقال فرآورده بندرعباس به رفسنجان بخ طول ۴۷۰ کیلومتر بهره‌برداری شد. بر خلاف بی انصافی‌هایی که درمورد سوخت رسانی مطرح می‌شود، آمار وزارت نیرو حاکی از آن است که میزان سوخت تحویلی به نیروگاه‌ها در پایان سال قبل نسبت به سال ۱۴۰۲، بالغ بر ۴۰ درصد افزایش داشته است؛ میزان سوخت تحویلی به نیروگاه‌ها 21.8 میلیارد لیتر است.

انجام چند اقدام برای کنترل مصرف سوخت
وی با تاکید بر اینکه مشکل اصلی در ناترازی سوخت، افزایش شدت مصرف است، عنوان کرد: میانگین شدت مصرف هفت درصد بوده که باعث شده است میزان تولید نتواند پاسخگوی میزان مصرف باشد. البته در حوزه مصرف چند کار اساسی انجام شده است؛ متنوع سازی سبد سوخت یکی از این اقدامات است. مصرف CNG از روزانه 23 میلیون مترمکعب در سال 1399 به روزانه 19 میلیون مترمکعب در سال 1403 رسیده است؛ قیمت و توقف تبدیل ناوگان از دلایل این کاهش هستند. البته از ظرفیت اوراق صرفه‌جویی استفاده  و مطالبات را پرداخت کردیم تا طرح تبدیل رایگان دوباره فعال شود.
مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآروده‌های نفتی ایران با اشاره به برقی‌سازی ناوگان عنوان کرد: 53 درصد ناوگان حمل‌ونقل کشور فرسوده است ؛ در این راستا تفاهم‌نامه تبدیل ۲۰ هزار موتورسیکلت به موتور سیکلت برقی روز گذشته امضا شد و قرار است ظرف یک سال اجرایی شود.
عظیمی‌فر در ادامه با اشاره به قاچاق سوخت مطرح کرد: بخش عمده قاچاق در بخش مصرف صورت می‌گیرد؛ شرکت ملی پالایش و پخش به طور جدی کنترل زنجیره تولید و توزیع را در دستور کار قرار داده است. در این راستا شرکت ملی و مهندسی نفت با یک کنسرسیوم قراردادی امضا کرد که طبق این قرارداد هر قطره نفتی که تولید می‌شود، رصد خواهد شد. البته ابزار پالایش و پخش در مدیریت قاچاق محدود است و عمده سیاست‌ها باید بین بخشی اتخاذ شود.

180 هزار بشکه به ظرفیت پالایشی اضافه می‌شود

وی در ادامه درمورد اولویت‌های شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در سال جاری توضیح داد: با توجه به شعار سال جاری، بحث سرمایه‌گذاری و افزایش تولید در دستور کار قرار دارد؛ پیش از این بالغ بر ۳۵ طرح با سرمایه ۶۰ میلیارد دلاری تعریف شده بود که میزان پیشرفت آن پایین بود؛ گام اول برای تحقق افرایش تولید و سرمایه‌گذاری، اولویت بندی طرح‌ها و انجام طرح‌هایی است که در مدت زمان کم به بهره‌برداری می‌رسند و بازدهی بالایی دارند. در این راستا بالغ بر سه میلیارد دلار طرح جدید در صنعت پالایش به بهره برداری خواهد رسید که ۱۸۰ هزار بشکه به ظرفیت پالایشی اضافه خواهد کرد. 
مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآروده‌های نفتی ایران ادامه داد: امسال قرار است نزدیک به هزار کلیومتر خط لوله به بهره‌برداری برسد؛ همچنین طرح کیفی سازی نفت کوره و طرح‌های زیست محیطی، مخصوصا ناظر به آب، در دستور کار قرار دارد. در این راسدتا تصفیه پساب پالایشگاه تهران باعث کاهش 1.5 درصدی مصرف آب تهران خواهد شد. از سوی دیگر 1500  مگاوات نیروگاه خورشیدی توسط پالایشگاه‌ها به بهره برداری می‌رسد.

تقویت نقش بخش خصوصی در صنعت پالایش
عظیمی‌فر در ادامه به تقویت نقش بخش خصوصی در پالایش اشاره کرد و گفت: یکی از گام‌های مهم صنعت پالایش، رفع موانع کسب‌وکار بخش خصوصی و افزایش سهم این بخش در زنجیره پالایش و پخش است. بخش دولتی به تصدی‌گری و جلوگیری از ورود بخش خصوصی علاقه‌مند است و بخش خصوصی طی سالیان سال با سیسات‌گذاری مواجه بوده است و امنیت سرمایه‌گذاری و سودآوری این بخش تضمین نشده است. به طور کلی در زنجیره کسب‌وکار پالایش و پخش، پتانسیل برون‌سپاری وجود دارد. ناترازی هنرنمایی بخش دولتی بوده است و باید به بخش خصوصی فرصت رشد و نمو داده شود.
وی ادامه داد: یکی از مهم‌ترین اقدامات در صنعت پالایش، اصلاح حکمرانی این صنعت و رفع موانع فعالیت برای بخش خصوصی است.

جایگزینی 300 هزار موتور سیکلت کار با موتورسیکلت‌های برقی
عظیمی‌فر در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه برقی‌سازی 20 هزار موتورسیکلت در مقابل حدود چهار میلیون موتور سیکلت فرسوده میزان کمی نیست، پاسخ داد: طبق مصوبه شورای اقتصاد، هدف جایگزینی 300 هزار موتور سیکلت کار با موتورسیکلت‌های برقی است؛ بر این اساس در فاز نخست ۲۰ هزار موتور سیکلت جایگزین خواهد شد و امکان جایگزینی همه موتورسیکلت‌ها در یک فاز وجود ندارد.
وی درمورد وضعیت پتروپالایش‌ها نیز اظهار کرد: طرح‌های متعدد پالایشی در سنوات قبل پیشرفت پایینی داشته است. پتروپالایش‌ها به بیش از 30 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارند. در این راستا چند اقدام انجام شده است که اقدام نخست رفع مانع تنفس خوراک و اجرای قانون پتروپالایش است. گاوم دوم اولویت‌بندی طرح‌ها است زیرا این میزان منابع در کشور وجود ندارد و در این شرایط به جای انجام طرح‌های متعدد بی ثمر با پیشرفت دو درصد، باید اولویت‌بندی کنیم.

صادرات فرآورده‌ها درحال انجام است
مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآروده‌های نفتی ایران در ادامه درمورد صادرات فرآورده‌های نفتی توضیح داد: صادرات برخی فرآورده‌ها از جمله نفت کوره، مازوت، نفت سفید، LPG و برخی حلال‌ها انجام می‌شود. اما گام نخست درمورد بنزین و گازوئیل، جلوگیری از واردات است؛ درمورد گازوئیل ناترازی برق و گاز باعث واردات شده است؛ با افزایش مصرف گاز در نیروگاه افقی برای صادرات نمی‌بینم.
عظیمی‌فر ادامه داد: هدف این است که تا پایان دولت و طبق برنامه هفتم توسعه، میزان تولید بنزین به 129 میلیون لیتر در روز برسد؛ البته اگر شتاب مصرف 9 درصد باشد باز هم ناترازی خواهیم داشت.

تکالیف مقابله با قاچاق سوخت اجرا نمی‌شود

وی درمورد وضعیت قاچاق نیز عنوان کرد: شرکت ملی پالایش و پخش دیتا بیس سه سامانه هوشمند سوخت، دوربین‌های بین جاده‌ای و سامانه صدور بارور را اخذ و اطلاعات را بررسی کرده است؛ این اطلاعات نشان داد 160 هزار ناوگان انحراف داشتند. ارقامی که درمورد قاچاق مطرح می‌شود تخمینی و بیشترین میزان قاچاق در حوزه نفت گاز است. اما برای تمام منفذهای قاچاق، در سال‌های قبل تکلیفی وجود دارد اما چرا تکالیف اجرا نمی‌شود؟ قرار بود متولیان بر مصرف نظارت کنند، آیا نظارتی است؟ وظیفه پالایش و پخش این است که اجازه ندهد حتی یک قطره سوخت گم شود.
مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآروده‌های نفتی ایران با بیان اینکه طرح‌های پالایشگاه اصفهان درحال ساماندهی است، عنوان کرد: انتقال آب دریای عمان در تابستان به بهره‌بردای می‌رسد و فشار روی ذخایر آبی را کاهش می‌دهد.
عظیمی‌فر همچنین درمورد پالایشگاه‌های قشم توضیح داد: دو پالایشگاه در قشم وجود دارد، یک پالایشگاه پارس بهین که درحال بهره‌برداری است و دیگری پالایشگاه  جاوید پرتو که متعلق به سهامدار پارس بهین است. این پالایشگاه قریب به ۴۰ درصد پیشرفت داشته است و در لیست تنفس خوراک قرار دارد و تا انتهای دولت به بهره‌برداری می‌رسد.

آخرین وضعیت کیفی‌سازی نفت کوره

وی درمورد کیفی‌سازی نفت کوره اظهار کرد: سال قبل برای اولین مرتبه، نفت کوره کم سولفور تحویل پالایشگاه‌ها شد؛ برای تحقق این امر ظرفیت شرکت‌های دانش بنیان مورد استفاده قرار گرفت. این طرح در حال اجرا و پیگیری است. طرح کیفی سازی نفت کوره در پالایشگاه اصفهان ۷۰ درصد پیشرفت داشته و تا پایان سال به بهره‌برداری خواهد رسید. همچنین کیفی‌سازی نفت کوره در پالایشگاه‌های تهران و تبریز درحال پیگیری  و مجوز زیست محیطی آن صادر شده است. اگر پالایشگاه‌ها این طرح را اجرایی نکنند، تخفیف پنج درصدی خوراک را از دست خواهند داد.

مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآروده‌های نفتی ایران در پایان درمورد وضعیت خوراک پالایشگاه‌های کوچک گفت: مجوز این پالایشگاه‌ها توسط وزارت صمت صادر می‌شود و به موافقت اصولی از وزارت نفت نیاز ندارد؛ این پالایشگاه‌ها خوراک را از بورس دریافت میکنند؛ نظارت روی آن‌ها به علت تعدد ساز و کار مشخصی نداشت تا با همکاری ستاد مبارزه با قاچاق شیوه نامه‌ای تدوین شد و قرار است وضعیت این پالایشگاه‌ها به صورت سازماندهی شده تا حد ممکن سر و سامان داده شود.

تغییر شکل کارت اضطراری گازوئیل در جایگاه‌ها

در ادامه این نشست، کرامت ویس‌کرمی، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، درمورد وجود کارت اضطراری در جایگاه‌های سوخت توضیح داد: درمورد نفت گاز نیم درصد نفت گازی که در حمل و‌نقل مورد استفاده قرار می‌گیرد، یعنی فقط 300 هزار لیتر در روز، با کارت سوخت اقتصادی است. بر اساس قانون مجلس و برنامه هفتم توسعه، آیین نامه اجرایی صادر شده است و در آینده نزدیک کارت اضطراری به این شکل وجود نخواهد داشت.
وی ادامه داد: مجلس در قانون بودجه سال قبل، برای وزارت نفت تکلیفی تعیین کرد و قرار شد اطلاعات ناوگان و مالکیت خورو در اختیار شرکت پخش قرار بگیرد؛ این شرکت سامانه‌ای راه اندازی کرد و امکان صدور یک هفته تا 10 روزه کارت سوخت توسط این سامانه فراهم شد. این امکان برای کارت المثنی نیز از ابتدای سال جاری رفاهم شده است.